دکتر عزیز عطائی، ویراستار و صفحه آراء همۀ آثار ملیحه تیره‌گل و ناشر برخی از آنها، در معرفی نویسنده و آثارش به نکات زیر اشاره کرده است.
دکتر عزیز عطائی
به عنوان خواننده، ویراستار، صفحه‌آرا،
و ناشر آثار ملیحه تیره گل به چند نکته‌ی اساسی در کار او اشاره میکنم. نخست این
که او نویسنده‌ای است جویا و سخت کوش برای یافتنِ پاسخ؛ سخن را نه از نیمه می‌آغازد
و نه در نیمه راه رها میکند. در مجموعه‌ی 14 جلدیِ «روایتی از ادبیات فارسی در تبعید» نیز
تا«روایتِ» خود را از افت و خیزهای ذهنی و عینی‌ی متن فارسی در تبعید به گنجینه‌ی
زبان و تاریخ ایران بسپارد، گام به گام پیش میرود؛ و زنجیره را حلقه به حلقه میسازد:
پیشینه‌ی فرهنگ ایران را میکاود؛ انقلاب‌های ایران را درمی‌نوردد؛ تبعیدیان را در مسیر شرایط پس از انقلاب 1357 قرار میدهد تا «مؤثرهای کانونی»ی آنها را معرفی کند؛ شرایط سیاسی/ اجتماعی/ فرهنگی‌ی سرزمین‌هائی که ما تبعیدیان را به خود راه داده‌اند (اکثراً سرزمینهای غربی) از «پیشینه» گرفته تا اکنون، با عنوان «مؤثرهای پیرامونی» شناسائی میکند، تا نشان دهد که ما در چه فرهنگی و در چه اتمسفری نفس میکشیم و چه تأثیراتی پذیرفته‌ایم؛ یک جلد کامل از مجموعه را به «روشنفکر و روشنفکری» و «تاریخ کانون نویسندگان ایران» اختصاص میدهد؛ در جلد ششم («ادبیات سیاسی»)، اول «نهادهای پایداری» و «جنبشهای سیاسی» را معرفی میکند (در بخش «1 »)؛ و بعد، در بخش «2»، به «نقد و نظرهای سیاسی» میپردازد؛ با «ادبیات، اما نمونه‌وار یاد میکند؛ جلد نهم، ساحتِ داستان کوتاه و رمان و نمایشنامه و فیلمنامه را میپیماید؛ در جلدهای دهم و یازدهم، طول و عرض «شعر» فارسی در تبعید را در هم میکوبد؛ در جلد دوازدهم «نقد» را و گفتمان‌های مربوط به آن را نشانه میرود. در جلدهای سیزدهم و چهاردهم پیرامون گفتمان‌های «اقلیت‌های قومی» و «اقلیت‌های دینی» و آثارشان نمونه‌هائی به دست میدهد؛ و نهایتاً، به گفتمان‌های «عشق و جنسیت»، «همجنس‌خواهی»، و «اروتیسم» در ادبیات فارسی در تبعید میپردازد. [...]
پیشینه‌ی فرهنگ ایران را میکاود؛ انقلاب‌های ایران را درمی‌نوردد؛ تبعیدیان را در مسیر شرایط پس از انقلاب 1357 قرار میدهد تا «مؤثرهای کانونی»ی آنها را معرفی کند؛ شرایط سیاسی/ اجتماعی/ فرهنگی‌ی سرزمین‌هائی که ما تبعیدیان را به خود راه داده‌اند (اکثراً سرزمینهای غربی) از «پیشینه» گرفته تا اکنون، با عنوان «مؤثرهای پیرامونی» شناسائی میکند، تا نشان دهد که ما در چه فرهنگی و در چه اتمسفری نفس میکشیم و چه تأثیراتی پذیرفته‌ایم؛ یک جلد کامل از مجموعه را به «روشنفکر و روشنفکری» و «تاریخ کانون نویسندگان ایران» اختصاص میدهد؛ در جلد ششم («ادبیات سیاسی»)، اول «نهادهای پایداری» و «جنبشهای سیاسی» را معرفی میکند (در بخش «1 »)؛ و بعد، در بخش «2»، به «نقد و نظرهای سیاسی» میپردازد؛ با «ادبیات، اما نمونه‌وار یاد میکند؛ جلد نهم، ساحتِ داستان کوتاه و رمان و نمایشنامه و فیلمنامه را میپیماید؛ در جلدهای دهم و یازدهم، طول و عرض «شعر» فارسی در تبعید را در هم میکوبد؛ در جلد دوازدهم «نقد» را و گفتمان‌های مربوط به آن را نشانه میرود. در جلدهای سیزدهم و چهاردهم پیرامون گفتمان‌های «اقلیت‌های قومی» و «اقلیت‌های دینی» و آثارشان نمونه‌هائی به دست میدهد؛ و نهایتاً، به گفتمان‌های «عشق و جنسیت»، «همجنس‌خواهی»، و «اروتیسم» در ادبیات فارسی در تبعید میپردازد. [...]
البته ملیحه تیره گل پیش از این،
مقدمه‌ی این مجموعه را با عنوان «مقدمه‌ای بر ادبیات فارسی در تبعید، از 1357 تا
1375» در حدود 600 صفحه تدوین کرد، و من آن را در سال 1378/ 1999 در مرکز
انتشاراتی‌ی «یو تاچ» منتشر کردم، که سال بعد به چاپ دوم هم رسید. به نظر من،
آن کتاب، از این رو به عنوان «مقدمه»ی مجموعه‌ی حاضر برشمرده میشود که در آن،
مفاهیم فلسفی/ روانشناختی در نقد ادبیاتِ فارسی در تبعید به گونه‌ای علمی توضیح
داده شده است. اما در 14 جلد بعدی، کارکردِ ناشی از همان مفاهیم مورد مداقه‌ی این
نویسنده بوده است.
نکته‌ی قابل ملاحظه‌ی دیگر، بی‌طرفی‌ی
ملیحه تیره گل است در نقد، پژوهش و بررسی؛ او در هیچ حالت انتقاد را با
دوستی و دشمنی، یا موافقت و مخالفت در هم نمی‌آمیزد. و این در حالی است که امر
«داوری» را از وظایفِ نوشته‌ی خود میداند، اما نظر خود را «شخصی» برآورد میکند،
و در همان حال، داوری‌ی خود را «حرف آخر» تلقی نمیکند.
ملیحه تیره گل، مجموعه‌ی «روایتی از
ادبیات فارسی در تبعید» را با عباراتی از ابوالفضل بیهقی (نویسنده‌ی ده قرن پیش)
گشوده است. من چنین می‌اندیشم که مجموعه‌ی نوشته‌های او در تبعید، اگر بیهقی‌ی
تازه‌ای را به زبان و ادب و تاریخ ایران نیفزوده باشد، دست کم، خطِ تداومی رسم
کرده است از انبوهِ بیهقی‌های یک سده‌ی گذشته‌ی تاریخ ما. [...]
عزیز عطائی ( PhD در برنامه ریزی
آموزشی از دانشگاه تگزاس در شهر آستین)
نشر آفتاب، هفت جلد از مجموعه 14 جلدی "روایتی از ادبیات فارسی در تبعید، نوشته‌ی ملیحه تیره‌گُل را منتشر کرده است
هفت جلدی که در حال حاضر منتشر شده اند، موضوع های زیر را
بررسی می کنند:
جلد اول: کیستی‌یِ ما
جلد دوم: پایان پادشاهی و آغاز جمهوری اسلامی
جلد سوم: چیستی‌های کانونِ ما
جلد چهارم: چیستی‌هایِ پیرامون ما، شناسنامه‌ی ما
جلد
پنجم: کانون نویسندگان ایران در تبعید، گفتمان روشنفکر و روشنفکری
جلد ششم – بخش اول: جنبشهای سیاسی در تبعید
جلد ششم – بخش دوم: نقد و نظر سیاسی در تبعید
برای
تهیه کتاب‌های فوق به لینک های زیر در سایت فروشگاه آنلاین شرکت لولو بروید و آن را
سفارش دهید. (برای هر کتاب باید یکی از لینک ها را انتخاب کنید و همه را با هم یا
یکی از آنها را سفارش دهید.)
آدرس
سایت نشر آفتاب:
آدرس
پست الکترونیکی نشر آفتاب
لینک جلد اول در فروشگاه لولو
لینک جلد دوم در فروشگاه لولو
لینک جلد سوم در فروشگاه لولو
لینک جلد چهارم در فروشگاه لولو
لینک جلد پنجم در فروشگاه لولو
لینک جلد ششم، بخش اول در فروشگاه
لولو
لینک جلد ششم، بخش دوم در فروشگاه
لولو
شناسنامه‌ی کتاب
نام کتاب: روایتی از ادبیات فارسی در تبعید (1392 -
1357)
نوع ادبی: پژوهش
نویسنده: ملیحه تیره‌گل
نوبت
چاپ: چاپ اول / 1398 - 2020
صفحه‌آرایی:
عزیز عطایی / مهتاب محمدی
طرح
روی جلد: عزیز عطایی
اجرای
طرح: نادیا ویشنوسکا
ناشر:
نشر آفتاب
شابک: 7-834-67815-1-978
۱ نظر:
با تبریک و شادباش به پژوهشگر ارجمند، سرکار خانم تیره گل، و آرزوی روزهای پربارتر برای ایشان.
کاش ناشر کتاب فهرست مطالب داخلی هر جلد را نیز به نمایش می‌گذاشت تا انگیزه ی قوی تری در تهیه ی اثر گردد. نمایش بریده‌هایی نمونه‌وار از مطالب نیز می توانست به گردش سریع‌‌تر نقدها و رویکردها و اندیشه یاری رساند.
با سپاس
فرشیم
ارسال یک نظر